Šta je web dizajn?
Web dizajn (eng. Web design) predstavlja pojam koji obuhvata različite discipline i vještine koje se koriste u izradi web stranica. Izraz “web dizajn” obično se koristi za opisivanje procesa dizajna koji se odnosi na dizajn web stranice, odnosno, prednji – frontend dio (izgled stranice) i projektovanje web sajta (kodiranje). Web dizajn sarađuje sa više različitih oblasti, kao što su: grafički dizajn, dizajn korisničkog interfejsa, kreiranje korisničkih iskustva, kodiranje, SEO optimizacija za web pretraživače, itd. Prioritet web dizajna su krajnji korisnici i njihovo što lakše snalaženje na određenom web sajtu.
Poslovanje i prodaja preko interneta postaju sve privlačniji kompanijama jer sa porastom internet korisnika raste i broj kupaca koji svoju kupovinu obavljaju isključivo online. Danas 4,57 milijarni ljudi na svijetu koristi internet. Za dobar rezultat na globalnom internet tržištu neophodno je imati odličan sajt. To znači da vaš sajt mora biti vizuelno privlačan i jedinstven, kao i da mora biti izuzetno brz, funkcionalan i SEO optimizovan. Pojava pametnih telefona dodatno je proširila domete web dizajna, a responzivni web dizajn je postao neophodan element svake web stranice.
Da bi bolje razumjeli web dizajn potrebno je da razumijemo internet. Zato u nastavku donosimo kratku istoriju interneta i istoriju web dizajna.
Istorija interneta
Internet se definiše kao sistem međusobno povezanih računarskih mreža koji pomoću paketa internetskih protokola (TCP/IP) ostvaruju komunikaciju između raznih vrsta uređaja i mreža. Računarske mreže se sastoje od privatnih, javnih, akademskih, poslovnih i vladinih mreža lokalnog do mreža na globalnom nivou, povezanih raznim vrstama elektronskih, bežičnih i optičkih tehnologija umrežavanja.
Istorija interneta počinje u kasnim 1960-im. Internet se prvo koristio za potrebe američke vojske a kasnije su ga neki univerziteti počeli koristiti.
1969. godine Univerzitet Kalifornija u Los Angelesu, SRI u Standfordu, Univerzitet Kalifornije u Santa Barbari te Univerzitet Utaha su bili prikopčani na ARPANet mrežu koja je koristila 50 kbit/s mrežna kola. ARPANet je ustvari preteča današnjeg Interneta. Iako je bila puno ograničenija nego globalna mreža – Internet, ipak je bila prva mreža takve vrste. Kasnije će se tehnologija sve više razvijati te prerasti u današnju mrežu kakvu poznajemo.
Internet je predstavljanje javnosti je doživio 1990-tih godina. U augustu 1991. godine CERN u Švicarskoj je predstavio web sajt. Internet je sve više uzimao maha, tako da je 1990-tih integrisao većinu tadašnjih postojećih javnih računarskih mreža, što je ostvareno najviše zahvaljujući nedostatku mjerodavne centralne administracije što je omogućilo nesmetan rast mreže, kao i prilično slobodnu prirodu Interneta i njegovih protokola.
Godina 1980. postaje značajna godina u internet sferi. Američki nacionalni institut za standarde najavio je radni nacrt Standarda GML (SGML). Naučnik Evropske organizacije za nuklearna istraživanja (CERN), Tim Berners-Li stvorio je HTML jezik (eng. Hypertext Markup Language) koji ima primjenu i danas te se bez njega ne može zamisliti postojanje interneta. Tim Berners-Li je od 1989. godine do 1990. godine, predložio skup protokola i softvera (prvi web pregledač – od eng. reči browser, nazvan World Wide Web), koji su omogućili računarima da prikazuju informacije.
WWW je skup softvera i protokola i predstavlja prvi browser, odnosno web pregledač. On se često pogrešno koristi i kao sinonim za internet. Takođe, ovaj trenutak predstavlja i početak protokola HTTPD (eng. HyperText Transfer Protocol daemon).
Internet je ravnopravno omogućio velikim i malim kompanijama da ravnopravno predstave svoje proizvode i usluge. Od nastanka do danas internet se neprekidno razvija i raste.
Istorija web dizajna
Web dizajn je nastao par decenija nakon nastanka interneta, ali od tada raste i razvija se uporedo sa njim. Web dizajn nema dugu istoriju i kao termin počinje da postoji od 1990-ih godina. Korijeni web dizajna potiču iz drugih oblasti kao što je grafički dizajn. Razvojem JavaSript-a 1995. godine, Flash-a 1996. godine i CSS-a 1998. godine, web dizajneri su dobili slobodu i mogućnost da svoju kretivnost podijele sa svijetom. Danas je gotovo nemoguće zamisliti internet bez slika, animacije, muzike, različite tipografije, itd. Kvalitetan sadržaj je izuzetno bitan za uspješan web sajt.
U početku, web dizajn je minimalno napredovao. Vrlo brzo, HTML je postao složeniji i fleksibilniji, čime se korisnicima omogućilo dodavanje slika, tabela na web stranicama, itd. Pojavom CSS-a (eng. Cascading Style Sheets) i tehnologija web servera sa mogućnošću izuzetnog prilagođavanja i odgovaranja na osnovne korisničke zahteve (server-side scripting), web dizajn doživljava nagli razvoj. Godine 1993, prvi internet pretraživač, Mozaik – omogućilo je korisnicima da surfuju internetom u vizuelnom smislu i omogućio je web tehnologiju široj javnosti – tvorac je bio Nacionalni centar za super računarske aplikacije (eng. National center for supercomputing applications, NCSA). Ovaj pregledač – ili, kako Amerikanci kažu, browser, omogućio je korisnicima da pregledaju tekst i grafiku, ali u veoma ograničenom rasporedu i aranžmanu koji je uticao na sposobnost pružanja informacija. Grafički dizajn i vizuelna komunikacija bili su vrlo ograničeni trenutnim sposobnostima web dizajna.
1994. godine osnovan je Konzorcijum W3C kako bi se postavili standardi i smjernice budućeg razvoja HTML-a. Nedugo nakon toga, 1995. godine, Microsoft je objavio novu verziju operativnog sistema, Windows 95, koji je sadržao potpuno novi korisnički interfejs i pregledač na Windows platformi: Microsoft Internet Explorer, koji je postao veoma popularan širom svijeta. Nekoliko meseci kasnije, Altavista, prvi višejezični pretraživač i Amazon.com, jedna od prvih internet kompanija koja omogućava elektronske transakcije, doprinose ekspanziji World Wide Web-a. Tehnologije integracionih baza podataka, kao što su server-side scripting (PHP, ASP.Net, JSP, ColdFusion, itd) i standardi u dizajnu kao što su CSS, znatno su promijenili web i pružili više mogućnosti za web dizajnere i web programere.
Poseban doprinos razvoju web dizajna dao je Jakob Nilsen (rođen 5. oktobra 1957. godine u Kopenhagenu, Danska), stručnjak je za korišćenje web dizajna. Nilsen ima doktorat iz oblasti Interakcija čoveka i računara, koji je stekao na Tehničkom univerzitetu u Danskoj, u Kopenhagenu. Zaštitnik je i direktor Nilsen Norman grupe (eng. Nielsen Norman Group) koju je osnovao zajedno sa Donald A. Normanom (bivšim zamjenikom direktora istraživanja u kompaniji Apple). On je vlasnik 79 patenta u Ujedinjenim Nacijama, uglavnom za ideje da učini internet lakšim za korišćenje. Nilsena su često nazivali “Najpametnijom osobom na web-u”, zbog njegovog zalaganja za web dizajn i korisništvo.
Šta je responsive web dizajn?
Prema W3C-u Responsive Web Design web dizajn podrazumijeva izradu web stranica koje izgledaju dobro na svim uređajima. Desktop računari, mobilni telefoni, tableti i laptopi se moraju uzeti u obzir prilikom izrade web sajta.
Kada se uzme u obzir činjenica da danas većina korisnika internet pretražuje putem mobilnih telefona, kao i da je mobilna trgovina dostigla skoro polovinu ukupnih e-commerce aktivnosti, jasno je da se posebna pažnja prilikom web dizajna mora posvetiti korisnicima pametnih telefona i drugih mobilnih uređaja.
Ipak, responsive web dizajn ne podrazumeva samo vidljivost na svim uređajima, već i funkcionalnost web sajta na svim uređajima. Nije dovoljno da vaš sajt bude vidljiv na mobilnim telefonima, već mora da bude i pregledan, lak za navigaciju i brz. Brzina učitavanja stranica posebno je bitan deo responsive web dizajna. Statistika kaže da 40 % korisnika mobilnih uređaja promijeni web stranicu ako ona nije responzivna. Zbog toga, sve više web dizajnera koristi princip prvo mobilnog dizajna. Prvo mobilni dizajn podrazumijeva da se prilikom izrade web sajta kreće od web dizajna za mobilne uređaje, a da se zatim dodaju elementi i funkcionalnosti bitni za pregled stranica na laptopima i desktop računarima.
Sadržaj i SEO otimizacija
Sadržaj web sajta ili online shop-a mora uvijek biti relevantan, informativan i koristan za posjetioce, ali isto tako mora da se uklopi sa drugim elementima u jednu jasnu i vizuelno privlačnu cjelinu. Takođe, način na koji je sadržaj postavljen kao dio dizajna, kao i sam sadržaj veoma su bitni za SEO (eng. Search Engine Optimization) optimizaciju svakog sajta. Cilj SEO optimizacije sajta jeste da kroz niz akcija obezbijedi da sajt lakše dospije na prvu stranu Googla ili drugih pretraživača za ključne reči koje smo definisali. SEO je poseban web marketing, koji je izuzetno bitno implementirati prilikom izrade web stranice.
Web dizajn se stalno mijenja te je neophodno uvijek ići u korak sa vremenom i biti u toku sa svim modernim trendovima i promjenama. Ukoliko Vam je potreban web sajt i želite da Vam pomognemo prilikom izrade web sajta, javite se za besplatne konsultacije.
